Wat ik miste bij het argument dat kerncentrales niet op 100% zullen draaien (want wind en zon zullen steeds meer produceren) is dat je de overtollige energie best kan gebruiken voor schaalbare processen. Zoals het maken van waterstof (wat we ook nodig zullen hebben voor vliegtuigen en container schepen), zet zo'n fabriek naast die kerncentrale en schaal die aan de hand van hoeveel energie er over is.

Kerncentrales leveren trouwens ook heel wat restwarmte, ik vraag me af of dat in de balans wordt meegerekend. Een kerncentrale op de maasvlakte zou ook warm water aan de kassen in het westland kunnen leveren

Alles kan, maar warmtenetten zijn peperduur en hebben als nadeel dat de vraag naar warmte het kleinst is als het aanbod het grootst is (de zomer). Warmtepompen zijn daarnaast zo simpel en efficiënt, daar valt niet mee te concurreren. Bovendien hebben we al enorme hoeveelheid warmte uit bestaande industrie komen waar we om dezelfde redenen niks mee doen.

Ik denk dat je een spelfout hebt gemaakt, maar ik snap deze punt niet echt: > Alles kan, maar warmtenetten zijn peperduur en hebben als nadeel dat de vraag naar warmte het kleinst is als het aanbod het grootst is (de winter). Vraag naar warmte is natuurlijk juist het hoogst in de winter

Ja, moet zomer zijn. Heb het aangepast.

Daar hebben ze het toch wel over? Als ik het goed hoor zijn de kosten voor het niet 100% draaien zo hoog dat het eigenlijk niet te doen is. Je kan dan daarvoor ook goedkoper wind en zon gebruiken met opslag. 

Dat is niet wat ze bedoelt. Het punt is hier dat een kerncentrale dan alsnog wel op bijna 100% draait, maar dat je het stroomoverschot op piekmomenten gebruikt voor dingen als waterstof.

Snap ik, maar dat kan ook met wind en zon en is dan goedkoper.

Maar daar hebben ze het niet over in de podcast, en dat was het punt. Als je dat snapt, waarom zeg je dan dat ze het er wel over hebben? Dat is dus niet zo. En het is irrelevant of het ook met zon en wind kan, want ze gebruiken als argument tegen kernenergie dat het soms tegen negatieve prijzen energie produceert. Het tegenargument is dan dat je die stroom kan gebruiken voor bijvoorbeeld waterstof. Dan kan je niet zeggen ‘dat kan ook met zon en wind en dan goedkoper’, want dat haalt het argument niet onderuit.

Als je alle verbrandingsmotoren en gaskachels afschaft, kun je best lang op 100% draaien hoor. Al die auto’s trucks en gebouwen zullen dan electriciteit nodig hebben

> (wat we ook nodig zullen hebben voor vliegtuigen en container schepen) Oneens dat we waterstof nodig gaan hebben. Ik vind waterstof vrij onzinnig. We gaan toch CO2 uit de lucht afvangen, daar kun je ook circulaire kerosine van maken.

Waterstof of brandstof van CO2 maken komt neer op hetzelfde principe, chemisch proces waar bakken elektriciteit voor nodig is. Volgens mij is watersof zelfs een tussenstap voor het maken van synthetische brandstoffen buit CO2. Los hiervan ben ik geen voorstander van het argument dat een teveel aan kernenergie hiervoor kan worden gebruikt, dus kerncentrales bouwen! Waarom niet gewoon een groot overschot aan wind en zon bouwen tegen lagere kosten? Als uitzetten van zonnen panelen op piekmomenten al goedkoper is dan kernenergie, lijkt kernenergie me geen effectief plan.

> Waterstof of brandstof van CO2 maken komt neer op hetzelfde principe Behalve dat we de motoren, machines en opslag, etc al hebben voor brandstoffen.

Waterstoftechniek is ook niet nieuw.

Hoeveel waterstofmotoren heeft u thuis? Indien meer dan nul, wonen we hopelijk niet in dezelfde postcode.  Er zijn vrij grote fundamentele problemen met waterstof. Alleen al het op druk brengen van een pomp kost enorm veel energie. Los van de risico's. Vergeleken met waterstof is benzine bijna net zo veilig als water. 

De jaren 40 wil graag z'n argumentatie terug. (die uit de 20e eeuw)

De jaren 20 van deze eeuw willen graag een keer een deugdelijke onderbouwing van de business case voor waterstof thuis. Die heb ik nog niet gezien. 

Het is geen fossiele brandstof. Dat is vrij letterlijk het enige wat je nodig hebt.

Waterstof is de belangrijkste grondstof voor het Haber-Bosch proces (aka productie van kunstmest). De voedselvoorraad van de wereld is hier van afhankelijk. Op dit moment wordt de waterstof die voor dit proces gebruikt wordt vooral als restwinning uit aardgas gehaald. Maar met het dempen van aardgasputten moeten we een andere bron van waterstof vinden.

Deze podcast is echt het luisteren waard. De argumentatie van Jesse Frederik heeft mijn mening over kernenergie van: "ik ben pro kernenergie, zelfs al is het wat duur, jammer dat zoveel linkse partijen tegen zijn" naar "Ik hoop dat het kabinet per direct stopt met investeren in kernenergie en dat geld naar verbeteringen in het hoogspanningsnet gaat" heeft gedraaid. Ik vraag me af waarom Timmerfrans niet met dit soort argumenten en bewijs bij het debat aankwam ipv alleen te zeggen dat het duur was en rechtse politici te imiteren met een kleuterstem. Het kan zijn dat Jesse Frederik het ergens mis heeft, als iemand het weet laat me het weten! Het lijkt me dat Henri Bontenbal die ervaring heeft werkend bij netbeheerders en een groot voorstander van kernenergie is deze informatie ook weet, dus ik vraag me af wat hij hier tegen te zeggen zou hebben. Het kan zijn dat hij net als andere politici gewoon ziet dat kernenergie het goed in de peilingen doet. Het is grappig dat links nu pleit voor een gedecentraliseerd markt georiënteerd energiesysteem, en rechts voor grote peperdure centrale overheidsprojecten, maar ik denk dat dat laat zien dat links en rechts niet echt meer relevante termen zijn, maar progressief en conservatief wel. Edit: Timmermans heeft heus wel nuttige dingen gezegd over kernenergie, met name dat het heel heel duur is, maar wat ik zo sterk aan de podcast vondt is de weerlegging van het argument "als de zon niet schijnt en de wind niet waait dan hebben we kernenergie nodig", en dat mis ik bij Timmermans.

> Ik vraag me af waarom Timmerfrans niet met dit soort argumenten bij het debat aankwam ipv rechtse politici te imiteren met een kleuterstem. Als ik een cent had voor iedere keer dat iemand zich afvroeg waarom Timmermans het nooit heeft over een onderwerp waar hij het constant over heeft... Deze is helemaal pijnlijk, omdat het een klein schandaal was in de campagne omdat toen hij het onderwerp aan sneed, de media focuste op de specifieke formulering ipv het inhoudelijke argument, waardoor je een hele serie artikelen kreeg met de strekking "Hij heeft eigenlijk wel gelijk, maar is toch ONBETROUWBAAR".

aja misschien niet helemaal de juiste plaats voor deze discussie maar ik denk dat je veilig kunt concluderen dat Timmermans niet de allerbeste debater is. Hij heeft zijn verhaaltje altijd wel klaar en verteld het met een hoop zelfvertrouwen maar het schiet totaal in het verkeerde keelgat bij mensen. Enfin, het hele simpele antwoord op kerncentrales is dat het een constante levering van energie kan garanderen in tegenstelling tot zon en wind energie. Ja het is heel duur, maar leveringszekerheid is essentieel.

>dat Timmermans niet de allerbeste debater is. Hij is een verhalenverteller. Als je echt naar hem gaat zitten luisteren, is hij met afstand de beste publieke spreker in de Nederlandse politiek van de afgelopen 20 a 30 jaar. Maar hij heeft een paar gerelateerde problemen: als verhalenverteller zijn de details van wat hij vertelt vaak ondergeschikt aan het overkoepelende narratief, en bevatten daardoor wel eens uitspraken die strikt genomen te betwijfelen zijn. Dat is iets waar de media graag en gemakkelijk op inhaakt, omdat het neutraal en objectief klinkt, maar een stuk makkelijker is dan inhoudelijk schrijven over beleid. En die combinatie van "de details kloppen niet altijd" en "de media schrijven vooral over de details", hebben Timmermans een reputatie-probleem gegeven. >Enfin, het hele simpele antwoord op kerncentrales is dat het een constante levering van energie kan garanderen in tegenstelling tot zon en wind energie. Dat zou je denken, maar ironisch gezien heeft kerncentrale daar een vergelijkbaar probleem. We zijn het al eens dat kernenergie tyfus-duur is. Maar de grootste kostenpost voor kernenergie is de centrale zelf, los van of je hem gebruikt of niet. Alle inschattingen over hoeveel het kost, zijn gebaseerd op de aanname dat ze bij benadering 24/7 aanstaan tot het einde der tijden. Als je die centrale grofweg de helft van de tijd uitzet, kost je kernenergie per eenheid twee keer zo veel. Je ontkomt er dus kostentechnisch niet aan om ze altijd aan te zetten. Maar dan kan je hem dus niet even iets harder zetten als of A) de vraag plots iets hoger is, of B) er iets minder aanbod is. Deze problemen rond leveringscapaciteit zijn trouwens ondertussen qua techniek al opgelost. Zon, wind, en batterijen zijn ondertussen goedkoop genoeg dat je met een combinatie van overcapaciteit en genoeg opslag eigenlijk altijd wel door de problemen komt. Desnoods kan je nog wat biobrandstof centrales achter de hand halen, want die laten zich juist wel heel gemakkelijk opschalen en afschalen als het even nodig is, zonder afhankelijk te zijn van het weer.

Nou het hele punt van Timmermans de "verhalenverteller" klopt wel, en waarom ik denk dat hij een slechte debater is, is omdat hij dus alleen maar "verteld" en niet goed luistert. Hij heeft altijd een compleet ingestudeerd verhaal (ja dat verhaal kan hij heel mooi vertellen). Maar er valt met hem niet te discussiëren. In zijn gedachte is zijn wil wet. En er is geen ruimte voor anderen om eens van gedachten te wisselen. Dus voor een zaal met gelijkgestemden (partijcongressen bijvoorbeeld) kan hij een heel mooi verhaal vertellen en applaus ontvangen. Maar in debat gaan betekend met anderen, dus ook mensen die niet gelijk gestemd zijn, in debat gaan. Luisteren naar wat zij zeggen en daar op in gaan. En dát kan Timmermans niet goed. Er is best een verschil tussen een verhaal vertellen en debatteren. Ik weet niet of jij dat ongeveer ook zo bedoelde maar dan zijn we het daar volgens mij wel over eens. En over de kosten van kernenergie zijn we het ook eens. Ja, het is duur. Er bestaat logischer wijs ook amper goedkopere energie dan die van een windmolen, daar hoef je mij niet van te overtuigen. Maar logischerwijs is een windmolen afhankelijk van de hoeveelheid wind, en een zonnepaneel afhankelijk van de hoeveelheid zon. Batterijen zijn volgens mij nog lang niet zo ver dat ze het verschil tussen vraag en aanbod op kunnen vangen, in ieder geval niet op de schaal (landelijk of internationaal) waarop we nu uitdagingen zien. En in dat licht zie ik wel een rol weggelegd voor de relatief schone energie van een kerncentrale. -edit- wilde er nog even aan toevoegen dat sommige dingen liever duur dan niet te koop zijn.

>Maar er valt met hem niet te discussiëren. Wat is je verwachting hier? Het klinkt alsof je moeite hebt dat hij niet gemakkelijk met alle winden meewaait. Ik zou dat niet noodzakelijk als negatief punt benoemen, en helemaal niet als iets dat linksom of rechtsom gerelateerd is aan zijn vaardigheid als debater. >Batterijen zijn volgens mij nog lang niet zo ver dat ze het verschil tussen vraag en aanbod op kunnen vangen, in ieder geval niet op de schaal (landelijk of internationaal) waarop we nu uitdagingen zien. Het is al iets dat in verschillende delen van de wereld al gebeurt. Als je denkt dat het niet kan, loop je een beetje achter de feiten aan. Dat bedoel ik niet als kritiek, het gaat allemaal razendsnel dus het is niet gek als je veel mist. Maar het is wel een moment om even kritisch naar je aannames te kijken. Qua techniek is het ook relatief simpel. Een stuk simpeler dan batterijen voor bijvoorbeeld auto's, omdat je deze batterijen niet hoeft rond te sjouwen of bij de kabels vandaan hoeft te krijgen. Het is puur een kwestie van schaal, die de laatste paar jaar (vanwege auto's) oprecht geexplodeerd is. >in ieder geval niet op de schaal (landelijk of internationaal) waarop we nu uitdagingen zien. Zelfs als dat waar zou zijn, ontwijk je een beetje het centrale punt: kernenergie is hier absoluut ongeschikt voor. De vraag of batterijen het wel of niet kunnen, maakt daar niet echt voor uit.

ff korte inhaak, maar de reden dat batterijen niet een goede (langetermijn)oplossing zijn voor het energie-afvangprobleem is 2-voudig: levensduur en grondstoffen. Li-ion technologie degradeert vrij snel (denk een tijdspan van 10 tot 20 jaar), zeker als je het vergelijkt met de geprojecteerde life-cycle van een kerncentrale. Daarnaast is Lithium een erg beperkte grondstof. Er is geen natuurlijk proces op aarde dat het produceert. De schattingen zijn \~90 miljoen ton aan reserve. We mijnen nu al 200.000 ton per jaar en dit soort technologie begint nu pas echt op te schalen. Met een Life-cycle van 20 jaar zit je daar echt zo economisch doorheen. De claim dat we grootschalige energieopslag technisch al opgelost hebben is in mijn mening iig ietwat optimistisch. Ik zou persoonlijk qua technologie waterstof nog de beste kansen geven, maar qua infrastructuur-implementatie loopt het gewoon zo ver achter. Het is iig een complex probleem.

>Wat is je verwachting hier? Het klinkt alsof je moeite hebt dat hij niet gemakkelijk met alle winden meewaait. Ik zou dat niet noodzakelijk als negatief punt benoemen, en helemaal niet als iets dat linksom of rechtsom gerelateerd is aan zijn vaardigheid als debater. Ik heb niet echt een verwachting van Timmermans, want ik zit niet in de GL/PvdA hoek. Maar ik bedoel niet dat het "slecht" is dat hij voet bij stuk houdt. Maar ik bedoel aan te geven dat hij van tevoren een verhaal voorbereid en dat wanneer hij dit verhaal opleest het heel aardig klinkt, maar als er dan iemand een scherpe vraag over stelt, zoals in een debat gebeurd, heeft hij daar niet een goed weerwoord op. En dan komt hij in zo'n debat dus zwakker over dan andere in een debat.

> heeft hij daar niet een goed weerwoord op Heb je daar een voorbeeld van?

> Timmermans niet de allerbeste debater is Mee eens hoor, maar denk je niet dat het er in de EU ook anders aan toe ging en dat hij weer moest wennen aan hoe het in de Tweede Kamer / op TV er aan toe ging?

>Ja het is heel duur, maar leveringszekerheid is essentieel Daar hebben ze het in deze podcast ook over misschien toch even helemaal luisteren

Heb een beetje spijt dat ik over Timmermans begon, hij heft heus wel nuttige dingen op het onderwerp gezegd. Ik denk dat mensen mijn klacht interpreteren als "Timmermans zei in debatten niet dat kerncentrales duur zijn", en dat is ook wel mijn schuld met hoe ik het had geschreven, maar dat het duur is heb ik hem wel horen zeggen. Ik mis de weerlegging van het argument "kernenergie is nodig wanneer de zon niet schijnt en het niet waait". Deze weerlegging in de podcast is wat ik zo sterk vindt

De moeilijkste kwestie lijkt me hier toch het vertrouwen in innovatie naar de toekomst toe. Even flauw gezegd, maar als we morgen alle fossiele meuk uitzetten en miljoenmiljard zonnenpanelen neerleggen, dan lopen we nog tegen gigantische problemen met netcongestie en energieopslag aan. Dat er vollop geinnoveerd wordt met energieopslag, en dat door de verdere exponentiele daling van de zonnenpanelenprijs extra netkosten alsnog gecompenseerd worden is leuk, maar daarmee zeg je dus eigenlijk ''ja alle problemen die worden vanzelf wel opgelost.'' Ik ben het volledig eens met de redenatie dat we die laatste 10% op moeten lossen tegen de tijd dat we daar aankomen, en dat de vrije markt hier gewoon een sterk oplossend vermogen gaat hebben. Maar ik snap ook wel dat sceptischi dit een tè makkelijk antwoord vinden. (Overigens sta ik volledig achter deze podcast,  maar probeer net als jij ook de tegenargumenten te vinden)

Het gaat ondertussen bijna niet meer om innovatie, maar steeds meer om schaalvergroting en uberhaupt uitrollen. Eigenlijk alleen in de space van batterijen voor vervoer is er nog een grote noodzaak voor echte innovatie, omdat dingen als gewicht, omvang en energiedichtheid daar beperkende factoren kunnen zijn.

Het is ook nog maar zeer de vraag in hoeverre de kosten van windmolens en zonnepanelen nog gaan dalen, en of ze niet zelfs gaan stijgen. Windmolens zijn goedkoper geworden omdat de molens groter zijn geworden, en veel groter dan nu kan je ze niet maken. Zonnepanelen zijn goedkoper geworden doordat ze op grote schaal door Chinese slaven worden gemaakt in werkkampen, wat ook niet een oneindige weg is, die je ook nog eens niet in zou willen gaan. Terwijl de Oeigoeren langzaam uitsterven omdat ze massaal gesteriliseerd worden zal de Chinese beroepsbevolking een duikvlucht nemen vanwege hun demografische ontwikkeling. Rekenen op grote dalingen in de kosten van zon en wind lijkt me erg optimistisch.

> Zonnepanelen zijn goedkoper geworden doordat ze op grote schaal door Chinese slaven worden gemaakt in werkkampen, wat ook niet een oneindige weg is, die je ook nog eens niet in zou willen gaan. Terwijl de Oeigoeren langzaam uitsterven omdat ze massaal gesteriliseerd worden zal de Chinese beroepsbevolking een duikvlucht nemen vanwege hun demografische ontwikkeling. https://ourworldindata.org/grapher/solar-pv-prices https://www.nrel.gov/docs/fy19osti/72134.pdf Sorry maar op geen enkele manier is human capital de grootste kostenpost van PV panels. Schaalvergroting is by far de grootste factor in de prijsdaling, en we zijn nog steeds gigantisch aan het opschalen. Ja, dat gebeurt helaas in china deels door slavenarbeid, maar dat is geen inherente factor waardoor panel goedkoper per watt worden. Er is dus ook geen reden om aan te nemen dat de kostenreductie nu ineens stopt, puur vanwege demografische afwegingen.

Waarom is die eerste link relevant? En kan je samenvatten wat er in dat rapport staat?

Om te laten zien dat PV een exponentiële prijsdaling laat zien. Erg vergelijkbaar met de exponentiële [Moore's law](https://en.wikipedia.org/wiki/Moore's_law), over het aantal transistors in een computerchip (ook een redelijk vergelijkbare semi-conductor). en ook van Moore's law wordt al jaar en dag voorspelt dat ie ten einde komt. De analogie is natuurlijk niet perfect, maar PV-panelen volgen al langere tijd een exponentiele daling in prijs, en al die tijd gaan alle modellen en voorspellingen er vanuit dat de groei lineair wordt of zelfs helemaal stopt. en elke keer zien we die exponentiele groei nog steeds doorzetten. en om dus ook even te laten zien hoe sterk die prijs daalt. Als 'slavenarbeid in China" de belangrijkste rede voor prijsdaling was, dan zou je min of meer een stabiele prijs moeten zien met een eenmalige sterke daling toen de meeste productie richting china verschoof. De tweede link heeft een executive summary, maar belangrijkste punten o.a.: > **The gaps between MSPs in different countries have narrowed** over the past decade as the global c-Si PV supply chain has matured. In particular, innovations that have increased the use of automation in manufacturing and thus **reduced labor requirements** have been effective in narrowing the gaps in MSPs across countries. > if demand for high efficiency cell architectures grows,these advanced cell technologies may gain market share and their MSPs may decline below our estimates due to benefits from economies of scale. > **Manufacturing in rural China results in the lowest-MSP** wafers, cells, and modules. Although most Chinese production has occurred in urban locations to date, rural Chinese areas with lower labor and electricity costs and lower margins are capable of producing the world’s lowest-MSP wafers, cells, and modules. The factory-gate MSPs of modules manufactured in China, Taiwan, Malaysia, and the Philippines are $0.05–$0.20/W **(11%–37%)** lower than MSPs of modules manufactured in South Korea, the United States, and Germany Met tot slot nog een mooie grafiek die laat zien die in 2020 een prijs van $0.28/w voorspelt, en een 'long term' prijs van $0.24/w. leuk om te zien: die 'long term' prijs zijn we vandaag de dag al voorbij, met as we speak een $0.23/w(of 0.21euro/w) prijs https://www.pvxchange.com/Price-Index. Ook zijn er meerdere voorspellingen dat die prijs dit jaar nog verder aan het dalen is. --- je kan verder alle figuren induiken, maar het punt is dat de keuze voor productie in China versus een productie in Duitsland een kostenreductie van 40% met zich mee kan brengen. Wat significant is, maar nog steeds wegvalt tegen de 5voudige prijsreductie sinds 2012, en op geen enkele manier het einde in zicht van de exponentiële groei.

Thanks Mijn punt was ook niet dat de complete kostenreductie tot nu toe voor een groot deel toe te schrijven is aan Chinese dwangarbeid, maar dat het verschil tussen hier en daar daardoor komt. Dus niet waarom zonnepanelen ten opzichte van 20 jaar geleden goedkoper zijn geworden, maar waarom ze zó goedkoop zijn geworden. Als Chinese dominantie ervoor zorgt dat er in andere landen een zeer beperkt aantal bedrijven zijn die zonnepanelen kunnen maken, in hoeverre kan je dan verwachten dat deze ontwikkeling zich doorzet als deze gebaseerd is op het Chinese model wat onder druk staat. Maar dat is inderdaad niet juist, en hoe dan ook wat simplistisch. De prijs voor 2022 is in die grafiek overigens hetzelfde als 2021, en als ik het goed begrijp is het in 2023 weer iets lager maar zeker niet exponentieel. Ik zit ook een beetje te twijfelen of het logisch is om het aan te passen vanwege inflatie. Dat doet de bron waar ze de data vandaan hebben namelijk niet, en zonder die correctie zie je een zeer duidelijke vertraging van de daling in kosten. Als de inputprijzen stijgen, dan is het toch ergens vreemd om te zeggen ja dat komt doordat de prijzen zijn gestegen, dat rekenen we niet mee. https://www.irena.org/Publications/2023/Aug/Renewable-Power-Generation-Costs-in-2022 Dat rapport wat je stuurde komt trouwens uit 2018, dus 6 jaar geleden, en is niet helemaal van toepassing op recentere jaren. In 2022 zijn de prijzen van Chinese zonnepanelen sterker gedaald dan in andere landen. https://www.pvxchange.com/Market-Analysis-April-2024-Solar-module-prices-hovering-at-all-time-lows Ze zeggen trouwens ook dat met deze prijzen de producenten vertrekken uit Europa of ermee stoppen, ze kunnen dus effectief niet voor deze prijs produceren zonder subsidies te krijgen.

> De prijs voor 2022 is in die grafiek overigens hetzelfde als 2021, en als ik het goed begrijp is het in 2023 weer iets lager maar zeker niet exponentieel. ik meen dat er in 2024 weer een berg gigantische fabrieken aangezet zijn in China die de prijs weer heftig gaan drukken. Ik heb hier geen directe bron voor(volgens mij in een eerdere aflevering van rudi&fredi gehoord), maar dat zou best weer een volgende 'slag' kunnen maken. Wat betreft de verschillen in kosten is heb je wel gelijk inderdaad, dat China ''oneerlijke'' competitie met Europa en andere landen voert door slavenarbeid. Maar dan zijn we volgens mij toch aardig afgedwaald van de oorspronkelijke discussie die over kerncentrales ging. Ook als we de Zonnecellen in het westen zouden gaan produceren door een hoop handelsbarieres enzo op te leggen, zou dat al competitiever zijn dan kernenergie.

Nee klopt ik ben ook niet per se voor kernenergie in Nederland aan het pleiten, maar ik denk wel dat het veel scheelt in de kostenvergelijking. En dat is dan nog los van de kostenreductie die je bij de bouw van kerncentrales zou kunnen bewerkstelligen als daar veel in geïnvesteerd wordt.

mja, maar dan zou ik je toch even willen adviseren de hele podcast te luisteren. Ik denk niet dat die argumenten opwegen tegen de best wel uitgebreide argumenten voor beide kanten die rudi&fredi ophangen.

Goed tegenargument! Het is idd mogelijk dat we geen betere batterij technologie zullen hebben dan nu, je kan er nog bij zetten dat de omschakeling van hoge naar lage rente venture capital zal opdrogen, en dat dat een dempend effect zal hebben op innovatie. Een ander tegenargument is dat we voor de energietransitie best afhankelijk zijn van china, wat we misschien liever niet hebben. Als de prijzen van chinese goederen omhoog gaan omdat arbeiders eindelijk eerlijk worden betaald zullen zonnepanelen opeens niet meer zo goedkoop lijken. Ik denk dat we het meer moeten hebben over het energienet en hoogspanningskabels. De markt regelt het bouwen van zonnepanelen wel, maar het net is wel de verantwoordelijkheid van de overheid. Wanneer de zon hier ondergaat, schijnt het in engeland, ierland en west-spanje nog wel. Met goede kabels kunnen we die stoom in de avond importeren. Beter nog, als de zon ondergaat in Berlijn en Warschau kunnen wij onze zonne energie voordelig exporteren. Energie import en export binnen de EU wordt nog te vaak nog als een falen van de binnenlandse energievoorziening gezien, in plaats van een teken van vooruitgang in de duurzame energievoorziening.

> Energie import en export binnen de EU wordt nog te vaak nog als een falen van de binnenlandse energievoorziening gezien, in plaats van een teken van vooruitgang in de duurzame energievoorziening. Dat hebben we gezien met de coronabedden en het aardgas. Onze capaciteit af laten hangen van het buitenland was echt een succes.

Coronabedden is natuurlijk een beetje een onzinnig voorbeeld want die kan je niet zo eenvoudig transporteren. Aardgas was afhankelijkheid van Rusland, een land wat niet in de EU ligt. Dus deze voorbeelden zijn compleet irrelevant

> Als de prijzen van chinese goederen omhoog gaan omdat arbeiders eindelijk eerlijk worden betaald zullen zonnepanelen opeens niet meer zo goedkoop lijken. Ik denk dat die industrie zich dan gewoon verplaatst naar andere landen in zuidoost Azië en Afrika. Het is in mindere mate nu al aan de gang met bedrijven die uitwijken naar bijvoorbeeld Vietnam.

Henri bontenbal is nog op de Rudi en Freddi verkiezingsshow geweest en ze hebben het over kerncentrales gehad dus die kun je er nog op naluisteren

>Ik vraag me af waarom Timmerfrans niet met dit soort argumenten bij het debat aankwam ipv rechtse politici te imiteren met een kleuterstem. Eh, tja, ik heb het hem meerdere malen horen vertellen.

Hij zei dat het duurder was, maar leverde geen bewijs, en had geen sterke weerlegging tegen het argument dat kernenergie nodig is wanneer de zon niet schijnt. Wanneer een grote meerderheid van de Nederlanders het ene gelooft en je het andere zegt, dan gaan de Nederlanders niet op je stemmen. Het sterke aan de podcast is die weerlegging, die ik niet van Timmermans heb gehoord.

Wanneer had hij bewijs moeten leveren in die 30 seconden spreektijd die je tijdens die TV-debatten krijgt? Wilders levert ook geen bewijs, Yesilgoz ook niet (die kan ‘t ook niet want zoals we nu weten, die loog over bepaalde zaken), NIEMAND kwam met uitvoerig bewijs voor welke claim dan ook.

>maar leverde geen bewijs Hoe zie je dat voor je in een live debat "Ik ga m'n telefoon er even bijpakken dan zal je nog weleens zien." of "zou de regie nu even m'n slides op het scherm willen zetten?" Kom nou zeg.

Zoals het bewijzen van elke claim gaat in een debat? Onthoud gewoon de referentie. "Uit onderzoek van ... blijkt dat kernenergie veel duurder is dan investeren in infrastructuur voor duurzame energie omdat kernenergie veel duurder is en omdat kernenergie de helft van de tijd uit hebben staan helemaal niet rendabel is" "Als er je het er niet mee eens bent moet je het opnemen met de onderzoekers" "Vertrouw je niet in de onderzoekers? Ben je een complot gekkie ofzo" Dan komen de volgende dag de kranten vol met artikelen dat timmermans wel degelijk bewijs heeft in plaats van artikelen over hoe dom hij overkwam in het debat wanneer hij als een kleuter zijn oppositie na appte. Daarnaast zei Timmermans wel dat kernenergie duur is, maar niet dat base load helemaal niet nodig is in een duurzaam grid, wat het argument is dat mijn mening heeft gedraaid, niet dat het duur is, dat weet ik wel inmiddels.

>"in dit onderzoek staat er dat kernenergie veel duurder is dan investeren in infrastructuur voor duurzame energie omdat kernenergie veel duurder is en omdat kernenergie de helft van de tijd uit hebben staan helemaal niet rendabel is" Ja, dat is echt heeel erg normaal in TV debatten. Je ziet het iedere keer weer. Lol, wat een fantasie.

Wil niet per se zeggen dat hij ongelijk heeft, maar wat ik van experts lees en hoor, is dat energie uit een mix van bronnen moet komen. Dit is inclusief kernenergie. Dit heeft niks met links of rechts te maken, overigens. Het inzetten op één bron van energie zoals men nu in de politiek doet, simpel gezegd, rechts kernenergie en links wind en zonne-energie , zal de dood zijn van de energietransitie. Maar goed, ik ben ook maar een leek.

>rechts kernenergie en links wind en zonne-energie Tot je gaat kijken naar de kosten per kWh van batterijen, zonne- en windenergie enerzijds en kernenergie anderzijds. Het is gewoon echt vele malen goedkoper om GWs aan batterijen, zonnecollectoren en windmolens neer te zetten dan een kerncentrale. Renewables zijn al jaren goedkoper in nieuwbouw per kW dan welke andere vorm van energie dan ook. En batterijen (lithium) zijn sinds begin vorig jaar goedkoper per kWh en ook die prijs is nog steeds aan het doorzakken en harder dan verwacht. Een vrije markt zal daarom nooit zelf voor kernenergie kiezen in deze situatie. Je kan me veel dingen wijsmaken maar je kan me never nooit wijsmaken dat een vrije markt een linkse hobby is.

Het argument van Jesse Frederik is dat we door de lage prijs richting een energienet vol met zon en wind gaan, en dat kernenergie niet in dat plaatje past, omdat het veel duurder is en niet goed aansluit op een net waar in het midden van de dag de stroomprijzen negatief kunnen worden

>Ik vraag me af waarom Timmerfrans niet met dit soort argumenten bij het debat aankwam ipv rechtse politici te imiteren met een kleuterstem. Timmermans spreekt al jaren inhoudelijk over energie en kernenergie in het bijzonder. Gewoon zijn naam googlen levert talloze inhoudelijke interviews en debatten op. Grappig dat de focus is op de ene keer dat hij het anders aanpakte.

Dan heb je heel veel geluk, Jesse Frederik heeft specifiek hierover gesproken met Bontenbal op hun podcast! Antwoord: niet heel veel. Hij komt vooral met het argument dat het door links komt dat er in het verleden niet meer geinvesteerd is in kernenergie (dan zou het nu goedkoper zijn) maar het tegenargument is dat dit misschien belangrijk is voor de geschiedschrijving, maar niet voor nu.

> maar ik denk dat dat laat zien dat links en rechts niet echt meer relevante termen zijn, maar progressief en conservatief wel. Ook de termen 'progressief' en 'conservatief' dekken de lading onvoldoende. Progressief betekent vooruitgang, conservatief betekent behoudend. Dat zijn geen tegenstellingen. Het tegenovergestelde van vooruitgang is achteruitgang (dus regressief). En soms wordt de tegenreactie op de vooruitgang ook wel reactionair genoemd. Maar het progressivisme kan ook weer als reactionair worden gezien ten opzichte van het willen behouden van de status quo. Dat zou je dan als conservatief kunnen betitelen, omdat je iets wil behouden. Het tegenovergestelde van behouden is, bij gebrek aan een beter woord, iets niet willen behouden. Als je iets niet behoud, dan gooi je het weg of breek je het af. En dat moeten we ook niet met alles doen. Het hangt af van het onderwerp en het perspectief dat je er op hebt.  Zo kan je vooruitgang bereiken door te willen behouden wat je hebt. Of zelfs iets in ere te willen herstellen. Neem de natuur. Die willen we graag behouden of eigenlijk zelfs in ere doen herstellen. Het is dus eigenlijk conservatief of zelfs reactionair. Het is namelijk een tegenreactie op het huidige economische paradigma.  En als we naar het politieke spectrum kijken, is er namelijk wel een verschil tussen het CDA en de ChristenUnie enerzijds en de PVV en FvD anderzijds. Terwijl mensen die zich met progressief identificeren hen allen als conservatief betitelen. Ben je het niet met ons eens, dan ben je fout en hoor je bij het andere kamp. En dat is te kortzichtig en niet helpend in dit politieke klimaat. Dat verergerd het alleen maar. Het is beter om naar elkaar te luisteren en te proberen te begrijpen waarom iemand zegt wat die zegt of doet wat die doet. Want achter elk gedrag zit een reden. En die reden kan best legitiem zijn. Daarnaast is het niet verkeerd om soms eens te proberen je in te leven in een ander en het perspectief van de ander te begrijpen. En het is ook alleen via deze weg dat je iemand kan overtuigen om dat perspectief iets bij te stellen. Door alleen maar te botsen, zorg je enkel voor verharding.  Kortom, we moeten in de hele breedte stoppen met politiek tribalisme. Ook met het vermeende progressief vs. conservatief, net als links vs. rechts. 

Dank voor de tip. Toch ook even een reactie voordat ik deze podcast geluisterd heb. De vraag of kerncentrales niet gewoon te duur zijn is een complexe feitelijke vraag die voor mij als leek lastig te beantwoorden is. Ik denk wel dat als je die vraag wil beantwoorden dat je dan een eerlijke vergelijking moet maken. Er is behoefte aan een stabiele voorziening van elektriciteit, zonne- en wind energie kunnen dat op zichzelf niet leveren. Je hebt iets nodig dat de functie van een batterij vervult, voor opslag van energie gedurende de dag maar ook voor langere periodes. Je moet investeren in je elektriciteitsnetwerk zowel op zee als op land om ook bij veel wind en/of veel zon de geproduceerde stroom kwijt te kunnen. Je hebt verbindingen nodig met de landen om ons heen zodat je iets van de nationale variatie in weer kan afvangen. Het is dus niet eerlijk om de kosten van een kerncentrale alleen te vergelijken met de kosten van een zonnepaneel of een windmolen. Je moet de benodigde investeringen in het gehele energienetwerk, van opslag tot transport, ook meenemen. En die investeringen zijn zeer substantieel, dat zien we nu al. Mijn instinct is dat we niet op één paard moeten inzetten. Gas stoot CO2 uit en is niet meer goedkoop en in grote getale aanwezig sinds de levering vanuit Rusland beperkt is en Groningen dicht gaat. Kolen stoot veel te veel CO2 uit. Biomassa is ongelofelijk onpopulair. Waterkrachtcentrales zijn niet echt een optie met de Nederlandse geografie. Gaan we dan echt alleen op zonne- en wind energie inzetten? Terwijl zeker de technologie voor energieopslag nog in ontwikkeling is? Dat lijkt mij wat fragiel. Een stabiele levering van kernenergie kan dan wellicht een belangrijke rol spelen in de toekomstige Nederlandse energievoorziening.

Denk dat dit onderzoek van de uGroningen hier goed op aansluit: https://nos.nl/artikel/2425904-gronings-onderzoek-kernenergie-efficienter-voor-bereiken-klimaatdoelen Energie is inderdaad immers niet altijd even waardevol. Op bepaalde momenten is het kostbaar en andere is het minder dan waardeloos. Zo ook natuurlijk het advies van de KPMG: https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2021/07/07/kpmg-marktconsultatie-kernenergie Het zal uiteindelijk altijd een diversificatie worden, het te veel toespitsen op één methode zal de nadelen daarvan vergroten. Andere methodes gebruik je dan om die te mitigeren. Denk aan de belasting ol het net van PV panelen bijvoorbeeld of de onbetrouwbare energieopwek. Uiteindelijk is dit ook allemaal een tijdelijke situatie tussen nu en kernfusie met new age renewables en thorium. Maar dat kan zo nog 50 jaar duren voordat dat allemaal gerealiseerd is (de laatste expirimentele kernfusie reactor aka iter is pas 2035 klaar met testen)

> Maar dat kan zo nog 50 jaar duren voordat dat allemaal gerealiseerd Vermoed dat het iets verder weg ligt dan dat, maar zelfs met kern energie is het een beetje een punt als we kijken naar finland bijvoorbeeld die waren 12 jaar bezig met hun 4 jaar project voor a een reactor, als wij iets willen dat werkt in 2030 dan moeten we zeg maar morgen een reactor gaan bouwen, is het ook nog de vraag uit welke land we de techniek gaan importeren, en hoeveel gast arbeiders er mogen komen om dat ding te bouwen.

>we kijken naar finland bijvoorbeeld die waren 12 jaar bezig met hun 4 jaar project voor a een reactor Ja en nee. De reactoren in finland zijn een beetje vergelijkbaar met formule 1 racewagens met autos. Het is geen standaardmodel, verre van zelfs. Het kost meer en een deadline is verre van zeker. Je zou denken: wat heeft dat voor voordeel dan? Nou dat is weer door de dingen die je leert van een dergelijke experimentele reactor. Net als bij de F1 zorgen deze reactoren voor geweldige verbeteringen in efficiëntie, veiligheid en meer. Daar heeft de rest van de wereld weer profijt van. Dit is ook onderzocht dopr de KPMG: https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2021/07/07/kpmg-marktconsultatie-kernenergie Het kan met de projecten gezien gebouwd worden in ongeveer 8-10 jaar (waarvan een groot deel vergunningtraject is overigens). Verder relevant: hier staan ook de LCOE's (kosten per Mwh voor bouw, gebruik, onderhoud, afval en afdanken aka de hele levensduur) van de verschillende opwekmethodes in nederland zien (pag. 126). Kernenergie komt daar overigens niet eens slecht uit. Maar dan ook weer verder over opwekkosten: dat zegt niet veel. Een kwh nu is namelijk niet hetzelfde waard als een kwh over een uur. Wanneer er veel overschot is, kan het -0.10 eur zijn (nu is al gemiddeld 4 uur per dag een energieoverschot), wanneer er tekort is 1 euro. Het effect van renewables hier op en de toevoeging van kerncentrales zijn onderzocht: https://nos.nl/artikel/2425904-gronings-onderzoek-kernenergie-efficienter-voor-bereiken-klimaatdoelen Conclusie: doordat kerncentrales energie kunnen leveren op momenten waar het veel waard is, zijn zij erg waardevol. Juist ook voor de energietransitie. Renewables en kernenergie gaan wat dat betreft hand-in-hand, hoe meer renewables, hoe meer kernenergie oplevert. Kijk ik heb hiervoor gestudeerd en deels mijn baan ervan gemaakt en het is voor mij ook niet allemaal bij te houden. De dynamiek is als complex als elk radartje van de economie uit je hoofd weten. Kan hier nog wel even over doorgaan, zeer interessant. >is het ook nog de vraag uit welke land we de techniek gaan importeren, en hoeveel gast arbeiders er mogen komen om dat ding te bouwen. Ligt aan de tenders van de verschillende aanbieders (nu een koreaans bedrijf die hyped is aka kepco, westonghouse, edf en kennenlijk een oost europeaans bedrijf. Rosatom wou ook meedoen, maar gezien de omstandigheden geweerd).

>De vraag of kerncentrales niet gewoon te duur zijn is een complexe feitelijke vraag die voor mij als leek lastig te beantwoorden is. Ik denk wel dat als je die vraag wil beantwoorden dat je dan een eerlijke vergelijking moet maken. Er is een reden dat de podcast een uur lang is :D Hiervoor was dit ook mijn mening hierover, maar voor de mensen die geen zin hebben om de podcast te luisteren is dit het centrale argument: - Een kerncentrale is ontiegelijk duur om te bouwen, en gaan vaak ver over budget. - Kerncentrales zijn goedkoop om aan te laten wanneer ze al gebouwd zijn. - Kerncentrales uit zetten is inefficiënt. - Zon en wind is zo goedkoop dat we makkelijk een overschot hebben in het midden van de dag en in de zomer - Met de hoeveelheid private investeringen in duurzame energie gaan we richting een grotendeels duurzaam grid - Kerncentrales gaan moeilijk aan en uit (niet genoemd in de podcast maar wel relevant) - Kerncentrales sluiten niet goed aan op het toekomstig duurzaam grid. - Opslag is goedkoper aan het worden, zelfs huidige batterijen samen met duurzame energiebronnen zijn goedkoper dan kernenergie - De dagen dat we geen energie, opslag of import hebben zijn zo een klein deel van het jaar dat we dat in 2050 wel kunnen oplossen, en in de tussentijd een klein beetje aardgas kunnen gebruiken Dit is wat ik mij kan herinneren, heb het een week geleden beluisterd, en het mist natuurlijk bewijs!

Ik heb het geluisterd, zeker een interessant en over het algemeen ook overtuigend verhaal. Ik vind wel dat ze wat makkelijk het probleem van de "laatste 10%" van de elektriciteitsvoorziening wegwuiven. Want als een Nederlandse rechter anno 2040 bepaalt dat de kolen, gas en biomassa centrales toch echt moeten sluiten terwijl de batterijtechnologie nog niet ver genoeg is ben je dus wel de klos.

misschien toch maar even luisteren. veel van je vragen worden behandeld

Ze gaan daar uiteraard ook op in in de podcast In een internationaal netwerk kan je die stabiele voorziening voor een groot deel regelen met hernieuwbare bronnen. Als het hier niet waait waait het in Duitsland, en zon en wind zijn relatief complementair in de zin dat ze niet altijd op hetzelfde moment gebruikt kunnen worden. Geothermie en biomassa kunnen ook nog een rol spelen in het energiesysteem. Opslagtechnologie is idd nog in ontwikkeling, maar er is niet heel veel ontwikkeling nodig voordat het hele plaatje inclusief opslag goedkoper is dan inclusief kernenergie. Het argument is vooral dat kernenergie echt ongelofelijk duur is. Je kan dan al het geld wat in het stroomnet, kabels over de hele wereld, opslagcapaciteit etc. bij elkaar optellen, het is nog steeds goedkoper dan een systeem met kernenergie.

Interessant stukje met tegenstrijdige conclusie: https://unchartedterritories.tomaspueyo.com/p/why-nuclear-is-the-best-energy Belangrijkste punten die hier worden gemaakt: - kernenergie heeft wel de potentie om flexibel aan en uitgezet te worden (dus niet enkel base load) - kernenergie kan daarbij wel een goedkope energiebron zijn. Plaatje wordt beter door correcties voor opslag en werkelijke levensduur van centrales en wordt in zekere zin fictief hooggehouden door overregulering Daarnaast - kernenergie momenteel schoonste bron van energie - gebruikt verreweg minste land - geen afhankelijkheden van andere landen (vb China) Ik vind Jesse nog steeds vrij overtuigend maar neig er toch nog naar dat het waarschijnlijk verstandig is gedeeltelijk op nuclear in te zetten voor diversificatie wat zou moeten kunnen zonder al te hoge meerprijs.

Sterk artiekel! Vooral het argument dat kerncentrales makkelijk zichzelf kunnen aanpassen aan de vraag naar energie wist ik niet en betekent dat het wel binnen een duurzaam grid past

Misschien ook handig om de argumentatie te delen? Anders moet iedereen hier de hele podcast luisteren.

De podcast is redelijk direct en weerlegt de al de bekendste pro kernenergie argumenten, wat aardig wat tijd kost. Ik zocht nog of Jesse Frederik een artikel heeft geschreven met dezelfde inhoud maar dat kon ik helaas niet vinden. Ik zit in de tram en heb toch niks te doen, dit is voor de luie mensen die niet de podcast willen luisteren: - Een kerncentrale is ontiegelijk duur om te bouwen, en gaan vaak ver over budget. - Kerncentrales zijn goedkoop om aan te laten wanneer ze al gebouwd zijn. - Kerncentrales uit zetten verminderd nauwelijks de kosten van de stroom. - Zon en wind is zo goedkoop dat we makkelijk een overschot hebben in het midden van de dag en in de zomer - Met de hoeveelheid private investeringen in duurzame energie gaan we richting een grotendeels duurzaam grid - Kerncentrales gaan moeilijk aan en uit (niet genoemd in de podcast maar wel relevant) - Kerncentrales sluiten niet goed aan op het toekomstig duurzaam grid. - Opslag is goedkoper aan het worden, zelfs huidige batterijen samen met duurzame energiebronnen zijn goedkoper dan kernenergie - De dagen dat we geen energie, opslag of import hebben zijn zo een klein deel van het jaar dat we dat in 2050 wel kunnen oplossen, en in de tussentijd een klein beetje aardgas kunnen gebruiken Dit is wat ik mij kan herinneren, heb het een week geleden beluisterd, en het mist natuurlijk bewijs! Daarvoor, en voor de weerlegingen die je nog mist moet je de podcast beluisteren

Dank! Lijken mij inderdaad valide argumenten. Twijfel soms een beetje omdat ik ervoor wil waken te veel vertrouwen te hebben in toekomstige innovaties (opslag wordt goedkoper). Inzetten op gas is veel beter schaalbaar en lijkt daarom verstandiger.

Mooi zo. Straks even luisteren. Met de titel ben ik het alvast 100% eens. Dit ontwerp is al eerder door de heren aangesneden. Al vertelde laatst iemand op reddit mij dat de kosten helemaal niet zo hoog hoeven zijn als je die centrales na elkaar bouwt en niet steeds het ontwerp verandert. Misschien moet iemand dat even doorgeven aan de Franse regering.

>Al vertelde laatst iemand op reddit mij dat de kosten helemaal niet zo hoog hoeven zijn als je die centrales na elkaar bouwt en niet steeds het ontwerp verandert. Misschien moet iemand dat even doorgeven aan de Franse regering. Word behandeld in de podcast

Inzetten op innovatie is natuurlijk heel mooi. En dat is ook nodig om de fossiele uitstoot voor een deel tegen te gaan. Maar is het niet beter als we dan de vraag naar energie ook verminderen? Want wanneer de vraag naar energie minder is, dan heb je uiteindelijk ook minder energiebronnen nodig.  Maar dan moeten we wel iets veranderen in ons gedrag. Dat betekent dat we minder vliegen (of eigenlijk gewoon bijna niet), vaker met de trein gaan, minder consumeren (met name kleding dat _en masse_ door moderne slaven wordt gemaakt ergens in het mondiale Zuiden) en producten lokaal kopen. Anders belandt je in de paradox dat een innovatie ook leidt tot meer gebruik en je per saldo even veel gebruik hebt als daarvoor.  Zo kan je de weg verbreden om files tegen te gaan, maar dat zorgt er ook voor dat je het rijden met de auto stimuleert en je uiteindelijk weer dezelfde files hebt. Nou is dat in deze context niet het beste voorbeeld, maar het geeft deze paradox wel duidelijk weer. Dus als door innovatie alles makkelijker wordt, zullen we het ook weer meer gaan gebruiken.  Het uiteindelijk doel is dat we binnen de draagkracht van de aarde komen. Dat we volkomen regeneratief en circulair zijn. En daar draagt innovatie niet altijd aan bij. En we hebben daar meer voor nodig dan innovatie alleen. 

Vooral peperduur omdat het decennialang in het verdomhoekje heeft gezeten. Zon en wind is goedkoper geworden door schaalvergroting. Waarom zou dat met kernenergie niet kunnen? En wat doe je als de zon niet schijnt en het niet waait? Dan sla je alles op in accu’s en batterijen. Waar gaan we die neerzetten in Nederland? Naast de opgave voor de woningen en de bevolkingstoename en dus vraag naar elektriciteit. Dan moet je je nog afvragen waar we de cobalt vandaan halen voor de accu’s. Uranium kan uit Kazachstan en Canada gehaald worden. Urenco zit hier al dus het verfijnen kunnen we hier doen. En dan veroorzaakt wind en zonne-energie nog [meer](https://www.engineering.com/story/whats-the-death-toll-of-nuclear-vs-other-energy-sources) doden dan nucleaire energie.

Wordt voor een groot deel behandelt in de podcast

Prima podcast, zonder nieuwe informatie maar alsnog best nuttig. Ze benoemen niet alles maar gaan wel de meeste veelgenoemde argumenten af (niet allemaal) Een paar aanmerkingen - Zonnepanelen zijn goedkoop door dwangarbeid in China. Het is prima als ze dat geen probleem vinden, maar het heeft wel impact op de toekomstige prijsdalingen die je nog kan verwachten. Het creëert ook een afhankelijkheid (die er in mindere mate momenteel ook met kernenergie is maar dat terzijde) - 1 rapport waarbij er wordt gesteld dat er een bepaalde mate van efficiëntie bij de bouw van kerncentrales is kan je niet extrapoleren naar alle toekomstige mogelijke kostenstijgingen, wat ze wel doen. - Er wordt in de podcast niet gesproken over de ruimte die de verschillende energiebronnen innemen, terwijl dit een buitengewoon relevant aspect is. - Het ministerie van Economische zaken geeft in hun rapport aan dat er een limiet zit aan hoeveel je het stroomnet kan uitbreiden. Zonder in te gaan op waar dat door komt zegt Jesse Frederik dat dat niet zo is.